ساعت 24 - سازمان برنامه و بودجه گزارشی از تحولات نرخ ارز درایران به همراه پیش بینی سیاستهای ارزی و نیز تحولات نرخ دلار در سال 1399 را منتشر کرد.دراین گزارش که به تایید دفتر افتصادکلان سازمان برنامه رسیده تصریح شده است که نرخ هردلاردرسال 1399 نسبت به 1398 درسطحی بالاتر قرار می گیرد و نیز پیش بینی شده است " عمده چالشهای دوره 1396 تا 1398 همچنان در سالهای 1399وجود خواهد داشت. در این میان، کاهش شدید درآمد حاصل از صادرات نفت و گازبه عنوان مهمترین چالش پیشرو به حساب میآید که می تواند بازار ارز را به شدت تحت تأثیر قرار دهد "

خلاصه ای از گزارش سازمان برنامه و بودجه درباره تحولات نرخ ارز را درادامه می خوانید :

چالشهای  نرخ ارز

در این گزارش آمده است:  در این دوره عوامل متعددی زمینه ساز ا بی ثباتی در بازار ارز بودند که ازجمله آنها می توان به بروز ریسکهای سیاسی و اعمال تحریم های ناعادلانه، فقدان روابط کارگزاری با بانکهای خارجی بزرگ و افزایش سفته بازی در بازار ارز، عدم اصلاح سیاستهای پولی و ارزی برای دورهای بلندمدت و عدم برخورداری از برنامه مشخص برای واکنش مناسب به نوسانات نرخ ارز اشاره کرد. به طور کلی می توان گفت در این دوره بازار ارز با مشکلات و چالشهای متعددی روبه رو بوده که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

            یکم - افزایش نگرانیها نسبت به تحریمهای آمریکا و درنتیجه گسترش تقاضای احتیاطی و سفته بازی.

دوم - تشدید نا اطمینانی ناشی از عدم تصویب لایحه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و احتمال بازگشت ایران به لیست سیاه مبادلات گروه اقدام مالی (.)FATF

 سوم-  محدودتر شدن شبکه نقل و انتقالات ارزی و درنتیجه افزایش هزینه حواله های ارزی.

چهارم - تأخیر یا عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط برخی صادرکنندگان ازجمله پتروشیمی ها، صنایع فولادی و معدنی به کشور.

پنجم -   افزایش شدید ثبت سفارش و تقاضا برای واردات کالا در سامانه های گمرکی.

ششم -   رشد قابل توجه تقاضای خروج سرمایه از کشور.

هفتم -   کاهش قدرت عرضه اسکناس و توان مداخله فعالانه بانک مرکزی جهت مدیریت بازار.

هشتم - افزایش شکاف بین نرخ ارز رسمی و نرخ بازاری و افزایش انگیزه فساد.

   نهم - سرازیر شدن بخشی از تقاضا برای واردات کالا و خدمات به بازار ارز آزاد.

دهم - کمبود روشهای حفظ ارزش دارایی برای آحاد جامعه و پایین بودن بازدهی بازارهای مالی و هجوم افراد به بازار ارز (اسکناس) با انگیزه های احتیاطی و سفته بازی.

 

تحولات نرخ ارز

 براساس نظریه های اقتصادی و مطالعات تجربی، عوامل متعددی در تعیین نرخ ارز نقش دارند که از مهمترین  آنها می توان به شرایط اقتصاد بین المللی، رشد بهره وری نیروی کار، ظرفیت بالقوه و نرخ رشد تولید، نظام اقتصادی، ذخایر ارزی و جریان درآمدهای ارزی کشور، تفاوت نرخ بهره در اقتصاد با نرخ بهره بین المللی، سیاستهای مالی و جهت گیری مخارج بخش عمومی، نحوه تأمین کسری بودجه، تفاوت نرخهای داخلی و بین المللی، رابطه مبادله بازرگانی و برخی متغیرهای بنیادی دیگر اقتصادی اشاره کرد. در عین حال برخی متغیرهای برون زا وجود دارند که نظام ارزی کشور را هم از طریق اثرگذاری بر متغیرهای بنیادی اقتصاد و هم از طریق تغییراتی که در انتظارات عوامل اقتصادی ایجاد میکنند، تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین می توان گفت در هر لحظه از زمان، نرخ تعادلی ارز تحت تأثیر متغیرهای بنیادی اقتصاد و نیز انتظارات اقتصادی قرار دارد و درنتیجه با تغییر این عوامل نیز میتواند تغییر کند. با مشاهده منابع و مصارف ارزی کشور میتوان روند عرضه و تقاضای ارز را بررسی کرد. ارقام مرتبط با  مصارف مهم ارزی (اجزای تراز بازرگانی) در سالهای  1389تا  1399نشان می دهد.

در دوره  1390-1397موازنه ارزی که در اینجا به شکل ساده از تفاضل ترازبازرگانی (به جای تراز حساب جاری) و تراز حساب سرمایه محاسبه شده است، همواره مثبت بوده است؛ اما به دلیل کاهش شدید صادرات نفتی در سال  1398پیشینی میشود به شدت کاهش یابد. چنین وضعیتی در سال آتی نیز پیشینی میود. البته پیش بینیها نشان می دهد تراز بازرگانی در سال جاری و سال آینده همچنان مثبت خواهد بود. مثبت بودن این تراز، قدرت تصمیم گیری برنامه ریزان و سیاستگذاران در حوزه بازارارز را در کنترل نوسانات نرخ ارز و مدیریت بازار ارز افزایش خواهد داد. در صورت موفقیت بانک مرکزی در جلوگیری از ایجاد سفته بازی و خروج سرمایه از کشور، نرخ ارز با شیب ملایمی افزایش خواهد یافت. البته میزان این موفقیت به عوامل دیگری مانند ثبات اقتصاد کلان و انتظارات تورمی نیز بستگی دارد. نگاهی به تغییرات بازار ارز در سالهای  1391 ،1390و  1392نشان میدهد باوجود مازاد موازنه ارزی، بانک مرکزی درکنترل نوسانات و جلوگیری از افزایش نرخ ارز، چندان موفق نبوده است. درمجموع، مقایسه این ارقام با یافته های حاصل از الگوی اقتصادسنجی نشان میدهد نرخ ارز بازار آزاد در سال  1398به طور متوسط نزدیک به  115000ریال  به ازای هر دلار و در سال  1399به سطحی بالاتر افزایش خواهد یافت .بر اساس گزارش سازمان برنامه برنامه و بودجه درسال 1399 ارزش صادرات نفت برابر با 13 میلیارددلار ، صادرات غیرنفتی 30.3 میلیلرد دلارمی شود. برهمین اسا ارزش واردات در سال 1399 معادل 42.7 میلیارددلار و تراز تجای برابر با 657 میلیون دلار خواهدشد. درگزارش منتشر شده سازمان برنامه وبودجه خالص حساب سرمایه منفی 9.3 میلیارددلار و موازنه ارزی منفی 8.غ میلیارددلار پیش بینی شده است.