با فرض ثبات شرایط موجود، آیا روند پُرشتاب افزایش ارزش بازار برخی نمادها میتواند ادامه داشته باشد. این پرسشی است که پاسخ به آن را در گزارش زیر میتوانید بیابید.

 

دنیای بورس | بورس هفته دوم خرداد را نیز پر نوسان ولی با روندی مثبت به پایان رساند. در هفته­ای که گذشت شرکتهای ایران خودرو، سایپا، بانک تجارت و بانک صادرات هر روز در بین شرکت­های با بیشترین حجم معاملات انجام شده قرار داشته اند. از زمان بازگشایی نمادهای دو شرکت ایران خودرو و سایپا پس از افزایش سرمایه، صف­های خرید سنگینی را شاهد بودیم که حتی تصورشان نیز پیش از این دشوار بود!

البته پدیده صف نشینی در این دوره از حیات بازار سرمایه شاید برای بسیاری امری عادی به نظر برسد ولیکن هنوز زمان زیادی نگذشته از روزگاری که حتی عرضه­های اولیه نیز این بازده­های رویایی را به چشم نمیدید چه رسد به شرکت­هایی با سوددهی کم و یا حتی زیان ده.

علت پدیده صف نشینی را شاید بتوان در یافته­ها و نوشته های رابرت شیلر، اقتصاددان برنده جایزه نوبل، در باب اقتصاد روایتی جستجو کرد. آنگونه که شیلر عنوان می­کند یک روایت اقتصادی داستانی همه­گیر است که پتانسیل این را دارد تا تصمیم­گیری­های اقتصادی مردم، نحوه و محل سرمایه­گذاری، میزان خرج کردن یا صرفه­جویی و غیره را تحت تاثیر قرار دهد. چرا بسیاری از افراد ناگهان در صف­های طولانی و حجیم قرار می­گیرند، حتی در قیمت­های بالا و در جایی که امیدی به بازدهی­های بیش از اندازه نیست؟

افراد دقیقا به این خاطر به این سهام علاقه­مند هستند چون بسیاری از افراد دیگر به آن علاقه­ نشان می­دهند.

دیدن هر روز نام یک سهم در رسانه­ها و شنیدن خبرهایش در محافل، آرزوی بودن در طرف برنده تجارت. هوادارن سهم فکر می­کنند که آزمودن شانس و به دست آوردن سهام آن شرکت به هر قیمتی آن­ها را در ارتباط با افرادی قرار می­دهد که قرار است برندگان این بازی باشند. در چنین شرایطی شاید یکی از تصممات بهینه­ای که سهامداران حقوقی بزرگ و حتی دولت برای تداوم رشد بازار می­توانند اتخاذ کنند عرضه سهم است تا از نوسانات بیش از حد جلوگیری شود و افت­های سنگین آینده باعت خروج نقدینگی از بازار نگردد.

با نگاهی به صورت­های مالی شرکت­های ایران خودرو و سایپا می­توان زیان های گزارش شده را مشاهده نمود. که با توجه به میزان فروش این دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور جای تامل دارد.

نمودار زیر تغییرات ارزش بازار و درآمد تجمعی شرکت ایران خودرو را از سال 1397 تا ابتدای سال 1399 نشان می­دهد. همانطور که مشاهده می­شود در پایان هر دو سال نسبت ارزش بازار به درآمد کمتر از 1 بوده است.

اما به دلیل هزینه ها و زیان های شناسایی شده در صورت­های مالی نمی­توان این نسبت را مطلوب دانست. دلیل استقبال بیش از حد از سهام این دو شرکت را می­توان به دارایی­های بسیار آنها نسبت داد که پس از تجدید ارزیابی به میزان قابل ملاحظه­ای به ارزش آنها افزوده شده است.

اما سوال اصلی اینجاست که آیا این افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ساختار و توان عملیاتی این دو شرکت را تغییر می­دهد؟ آیا افزایش درآمد و سودآوری آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟ 

اگر پاسخ به این سوالات مثبت باشد این افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی می­تواند ارزش شرکت و به تبع آن ارزش سهام آن را افزایش دهد و در چنین شرایطی صف نشینی تا حدودی منطقی می­نماید اما اگر تنها ترازنامه شرکت را به صورت ظاهری تغییر دهد به نظر می­رسد نباید تنها روایت­ها را مبنای تصمیم گیری اقتصادی و سرمایه­گذاری قرار داد.

از آنجا که تغییر با اهمیتی در فرآیندهای عملیاتی، فروش و سود آوری این دو شرکت ملاحظه نمی­شود بعید است که با فرض ثبات شرایط موجود، این روند پر شتاب افزایش ارزش بازار آنها ادامه داشته باشد.